Diabetes mellitus is een groep stofwisselingsziekten die wordt gekenmerkt door een hoog glucosegehalte ("suiker") in het bloed.
Waarom hebben we glucose nodig?
De norm voor bloedglucose (suiker) in vol capillair bloed is 3, 3-5, 5 mmol/l in de ochtend op een lege maag (d. w. z. na 7-14 uur vasten gedurende de nacht) en tot 7, 8 mmol/l na de maaltijd (d. w. z. 1, 5 -2 uur na de laatste maaltijd).
Normaal gesproken wordt glucose in het menselijk lichaam door de cel gebruikt als energiebron (met andere woorden: de lichaamscellen ‘voeden’ zich met glucose uit het bloed). Hoe meer een cel werkt, des te meer energie (glucose) deze nodig heeft.
Glucose (de uitdrukking ‘bloedsuiker’ wordt vaker gebruikt, maar dit is niet helemaal waar) circuleert voortdurend in het menselijk bloed. Er zijn twee manieren waarop glucose het menselijk lichaam kan binnendringen: - de eerste is via voedsel dat koolhydraten bevat, - de tweede is via de productie van glucose door de lever (dit is de reden dat bij diabetes mellitus, zelfs als de patiënt niet gegeten heeft wat dan ook, de bloedsuikerspiegel kan verhoogd zijn).
Om als energie te kunnen worden gebruikt, moet glucose uit het bloed echter naar de spieren (om te werken), het vetweefsel of de lever (de glucoseopslagplaats van het lichaam) gaan. Dit gebeurt onder invloed van het hormoon insuline, dat wordt geproduceerd door bètacellen van de alvleesklier. Zodra de bloedsuikerspiegel na een maaltijd stijgt, geeft de alvleesklier onmiddellijk insuline af aan het bloed, dat zich op zijn beurt verbindt met insulinereceptoren op spier-, vet- of levercellen. Insuline ‘opent’ cellen, net als een sleutel, zodat glucose erin kan komen, waardoor het glucosegehalte (suiker) in het bloed weer normaal wordt. Tussen de maaltijden en 's nachts komt glucose, indien nodig, vanuit het leverdepot in het bloed terecht, dus 's nachts controleert insuline de lever zodat deze niet te veel glucose aan het bloed afgeeft.
Als er in enig stadium van dit proces een overtreding plaatsvindt, treedt diabetes mellitus op.
Soorten diabetes
Diabetes mellitus type 1 (voorheen de naam: insulineafhankelijke diabetes mellitus) ontstaat vooral op jonge leeftijd (meestal vóór de leeftijd van 30 jaar, hoewel diabetes mellitus type 1 ook op latere leeftijd kan ontstaan).
Type 1 diabetes mellitus wordt veroorzaakt door het stoppen van de insulineproductie door de alvleesklier als gevolg van de dood van β-cellen (verantwoordelijk voor de productie van insuline in de alvleesklier). De ontwikkeling van diabetes mellitus type 1 vindt plaats tegen de achtergrond van een speciale genetische aanleg (d. w. z. een persoon is ermee geboren), die, wanneer blootgesteld aan bepaalde externe factoren (bijvoorbeeld virussen), leidt tot een verandering in de toestand van het lichaam. het immuunsysteem van het lichaam. Het lichaam van een patiënt met type 1-diabetes begint de β-cellen van de pancreas als vreemd te beschouwen en beschermt zichzelf ertegen door antilichamen te produceren (vergelijkbaar met wat er gebeurt bij bescherming tegen infecties), wat leidt tot de dood van de β-cellen van de pancreas, wat betekent ernstige insuline-insufficiëntie.
Suikerziekte 1 type ontstaat wanneer ten minste 90% van de β-cellen van de pancreas afsterven. Laten we ons het werkingsmechanisme van insuline herinneren, de functie ervan als een ‘sleutel’ die cellen opent voor suiker. Bij diabetes mellitus type 1 verdween deze sleutel uit het bloed (zie figuur).
Gebrek aan insuline bij diabetes mellitus type 1 Het begin van diabetes mellitus type 1 is acuut en gaat altijd gepaard met ernstige symptomen van hyperglykemie (hoge bloedsuikerspiegel): - gewichtsverlies (de patiënt verliest onwillekeurig gewicht), - een constant hongergevoel, - dorst, droge mond (de patiënt drinkt veel vocht, ook 's nachts), - frequent urineren (in regelmatige of grote porties, ook 's nachts), - zwakte.
Als u niet op tijd een arts raadpleegt en niet begint met de behandeling van type 1-diabetes met insuline, verergert de aandoening en ontstaat er vaak een diabetisch coma.
Diabetes mellitus type 2 (voorheen insulineafhankelijke diabetes mellitus genoemd) komt veel vaker voor dan diabetes mellitus type 1. De incidentie van diabetes mellitus type 2 is typisch voor ouderen: het wordt in de regel na de leeftijd van 40 jaar ontdekt, hoewel de laatste tijd, volgens deskundigen van de WHO, de gemiddelde leeftijd van patiënten met diabetes mellitus type 2 jonger wordt.
Ongeveer 80% van de mensen met diabetes type 2 heeft overgewicht. Ook wordt diabetes type 2 gekenmerkt door erfelijkheid - een hoge prevalentie onder naaste familieleden.
Bij diabetes type 2 blijft de alvleesklier insuline produceren, vaak in grotere hoeveelheden dan normaal. Hoewel er ook gevallen zijn van diabetes mellitus type 2 met verminderde insulinesecretie.
Het belangrijkste defect bij diabetes type 2 is dat de cellen insuline niet goed ‘waarnemen’, dat wil zeggen dat ze niet goed openen als reactie op de interactie ermee, waardoor suiker uit het bloed niet volledig naar binnen kan dringen (zie figuur). niveau blijft hoog. Deze toestand van verminderde gevoeligheid voor insuline wordt insulineresistentie genoemd.
Lage gevoeligheid voor insuline bij diabetes mellitus type 2 Je kunt je figuurlijk voorstellen dat de ‘sleutelgaten’ (wetenschappelijk gezien – insulinereceptoren) op de celdeuren vervormd zijn en dat er geen perfecte match is met de sleutels – insulinemoleculen. Het kost meer inspanning (meer sleutels, d. w. z. meer insuline) om het defect aan de insulinereceptor te overwinnen. De alvleesklier kan niet voldoende insuline aan het bloed leveren om de insulineresistentie te overwinnen en de bloedsuikerspiegel volledig te normaliserenBij diabetes mellitus type 2 zijn de mogelijkheden van β-cellen nog steeds beperkt.
Hierdoor ontstaat bij diabetes type 2 een paradoxale situatie waarbij er tegelijkertijd veel insuline en suiker in het bloed zit.
Diabetes mellitus type 2 begint, in tegenstelling tot diabetes mellitus type 1, geleidelijk, vaak volledig onopgemerkt door de patiënt. Daarom kan een persoon een hele tijd ziek zijn, maar hij weet er niets van. Een verhoogde bloedsuikerspiegel (glucose) kan om een andere reden bij toeval tijdens een onderzoek worden vastgesteld.
Tegelijkertijd zijn er gevallen met duidelijke manifestaties van hyperglykemie:
- zwakte, vermoeidheid, dorst, droge mond (de patiënt drinkt veel vocht, ook 's nachts),
- frequent urineren (regelmatig of grote hoeveelheden, ook 's nachts),
- jeuk van de huid (vooral in het perineale gebied),
- langzame wondgenezing, - frequente infecties, - wazig zicht.
Diabetisch coma komt veel minder vaak voor, meestal als diabetes mellitus type 2 gepaard gaat met een andere zeer ernstige ziekte: longontsteking, ernstig letsel, etterende processen, hartaanval, enz.
Behandeling van suikerziekte
De behandeling van diabetes verschilt afhankelijk van het type diabetes.
Bij diabetes mellitus type 1, die optreedt als gevolg van een absolute ontoereikendheid van de insulinesecretie door de eigen alvleesklier, zijn constante zelfcontrole en insulinebehandeling vereist om het leven te behouden. Benadrukt moet worden dat behandeling met extern toegediende insuline in deze situatie de enige behandelingsoptie is. De selectie van doses en behandelingsregimes voor diabetes mellitus met insuline wordt individueel uitgevoerd, rekening houdend met leeftijd, geslacht, fysieke activiteit en individuele gevoeligheid voor insuline.
Voor diabetes mellitus type 1 soms, helemaal aan het begin van de ziekte, na normalisatie van de bloedglucose tijdens de behandeling van diabetes mellitus met insuline, begint de behoefte eraan plotseling af te nemen totdat deze volledig is geannuleerd. Maar dit is geen herstel. Dit fenomeen wordt de ‘huwelijksreis’ van diabetes genoemd, of wetenschappelijk gezien remissie. Dit wordt verklaard door het feit dat nadat de bloedsuikerspiegel met behulp van insuline is genormaliseerd, de β-cellen die nog niet zijn afgestorven nog enige tijd kunnen werken. Vervolgens sterven ze allemaal en heeft de persoon een levenslange behandeling met insuline nodig voor diabetes mellitus. Iedereen die voor de eerste keer type 1-diabetes krijgt, moet door zijn arts worden gewaarschuwd voor het mogelijke optreden van een dergelijke situatie en wat hij in dit geval moet doen.
Behandeling van diabetes mellitus met insuline kan worden uitgevoerd met behulp van insulinespuiten, pennen of een insulinepomp.
Insulinepomptherapie is een alternatieve behandeling voor diabetes bij mensen die intensief een spuit of pen gebruiken om insuline te injecteren en regelmatig hun bloedsuikerspiegel meten. Insulinepomptherapie wordt gebruikt in plaats van diabetes te behandelen met injecties. De pomp wordt op het lichaam of op kleding gedragen, bijvoorbeeld aan een riem. Momenteel gebruiken ongeveer 250 duizend mensen over de hele wereld insulinepompen.
Het belangrijkste doel van de behandeling van diabetes type 2 is het verbeteren van de gevoeligheid van cellen voor insuline. De oorzaken van een slechte insulinegevoeligheid zijn nog niet volledig bekend. Het is echter al lang bekend dat de krachtigste factor bij de vorming van insulineresistentie overgewicht is, d. w. z. overgewicht. overmatige ophoping van vet in het lichaam. Talrijke wetenschappelijke onderzoeken en langetermijnobservaties van patiënten tonen aan dat gewichtsverlies tijdens de behandeling van diabetes type 2 bij de meeste patiënten een significante verbetering van de bloedsuikerspiegel kan bewerkstelligen.
Bij type 2-diabetes kan het normaliseren van het gewicht gedurende lange tijd leiden tot volledige normalisatie van de bloedsuikerspiegel, hoewel dit geen volledig herstel kan worden genoemd.
Als dieet en lichaamsbeweging gericht op gewichtsverlies onvoldoende effect hebben bij de behandeling van diabetes type 2, moet je je toevlucht nemen tot medicijnen. Ze zijn verkrijgbaar in tabletten. Sommigen van hen werken in op de alvleesklier en verhogen de insulineproductie, terwijl andere de werking ervan verbeteren (de insulineresistentie verminderen). De geneesmiddelen zelf die worden gebruikt om diabetes mellitus type 2 te behandelen, verlagen de bloedsuikerspiegel dus niet; insuline doet dit. Om het effect van tabletten bij de behandeling van diabetes mellitus te verkrijgen, is een behouden reserve van β-cellen van de pancreas noodzakelijk. Dit maakt duidelijk waarom het zinloos is om tabletgeneesmiddelen te gebruiken bij de behandeling van diabetes type 1, omdat de meeste β-cellen al zijn afgestorven.
Insuline wordt vaak gebruikt om diabetes type 2 te behandelen. Insulinebehandeling voor diabetes mellitus type 2 kan worden voorgeschreven als tijdelijke maatregel, bijvoorbeeld tijdens een operatie, bij ernstige acute ziekten, of als permanente behandeling. Daarom wordt het op dit moment afgeraden om diabetes mellitus type 2 niet-insulineafhankelijk te noemen. Het type diabetesbehandeling bepaalt niet het type diabetes.
Voeding speelt de belangrijkste rol bij de behandeling van diabetes.
Dieet voor diabetes
Ondanks de gemeenschappelijke doelen bij de behandeling van verschillende soorten diabetes (eliminatie van de symptomen van een hoge bloedsuikerspiegel, het minimaliseren van het risico op hypoglykemie, het voorkomen van complicaties), verschillen de voedingspatronen voor type 1 en type 2 diabetes mellitus aanzienlijk. Er bestaat niet één enkel dieetplan voor diabetes mellitus.
Bij diabetes mellitus type 1, waarvan het optreden gepaard gaat met de dood van bètacellen van de pancreas en een tekort aan insuline, is de belangrijkste behandelmethode insulinesubstitutietherapie, en zijn dieetbeperkingen volgens moderne opvattingen van aanvullende aard en mag alleen worden gegeven voor zover de insulinetherapie verschilt van de insulineproductie bij een gezond persoon.
De fundamentele principes van het voorschrijven van een dieet voor diabetes mellitus type 1 zijn de afgelopen jaren kritisch herzien.
Een van de principes van het traditionele dieet voor diabetes is de aanbeveling om elke dag een strikt gedefinieerde, identieke hoeveelheid calorieën te consumeren. Elke patiënt kreeg een dagelijkse caloriebehoefte voorgeschreven op basis van het ‘ideale gewicht’. Dit heeft geen zin en is onmogelijk om de volgende redenen:
- Bij gezonde personen met een normaal gewicht varieert de balans tussen energie-inname en -verbruik van dag tot dag sterk. Het energieverbruik bij gezonde individuen is variabel omdat hun fysieke activiteit variabel is. Als u een patiënt met type 1-diabetes dus een bepaald dieet voorschrijft met een dagelijkse consumptie van een vaste, identieke hoeveelheid calorieën, dan zou u, om een normaal gewicht te behouden, een even strikt, strikt plan van fysieke activiteit moeten aanbevelen. voor elke dag, wat absoluut onrealistisch is.
- Bij patiënten met type 1 diabetes mellitus met een normaal gewicht en een goed geselecteerd insulinebehandelingsregime voor diabetes mellitus verschilt de eetlustregulatie niet van die bij gezonde personen. Het feit dat ze soms gedwongen moeten worden om te eten om hypoglykemie te voorkomen, zelfs als er geen eetlust is, is meestal een gevolg van een niet geheel adequate insulinetherapie.
Verbeterde behandelingsregimes voor diabetes mellitus met behulp van insuline en zelfcontrole van het metabolisme op basis van de bloedsuikerspiegel geven de patiënt de mogelijkheid om de voedselinname alleen te reguleren afhankelijk van het honger- en verzadigingsgevoel, zoals gezonde mensen. Het dieet van een patiënt met diabetes mellitus type 1 komt dus overeen met een volledig gezond dieet (evenwichtig in calorieën en gehalte aan essentiële voedingsstoffen). Het enige verschil is dat de geïnjecteerde insuline niet ‘weet’ wanneer en hoeveel u eet. Daarom moet u er zelf voor zorgen dat de werking van insuline overeenkomt met uw dieet. Daarom moet u weten welke voedingsmiddelen uw bloedsuikerspiegel verhogen.
De belangrijkste behandelmethode voor diabetes type 2 is normalisatie van het lichaamsgewicht door een caloriearm dieet en verhoogde fysieke activiteit. Dieet voor diabetes type 2 is erg belangrijk; het is een van de belangrijkste componenten waarmee u succes kunt behalen.
Alle voedingsproducten bestaan uit drie componenten: eiwitten, vetten en koolhydraten. Ze bevatten allemaal calorieën, maar verhogen niet allemaal de bloedsuikerspiegel.
Alleen koolhydraten hebben een uitgesproken bloedsuikerverhogend effect. Welke voedingsmiddelen bevatten koolhydraten? Het is gemakkelijk te onthouden: de meeste producten zijn plantaardig en van dieren - alleen vloeibare zuivelproducten. Het is belangrijk dat u weet of de bloedsuikerspiegel na bepaalde voedingsmiddelen stijgt, en zo ja, hoeveel. Er zijn soorten koolhydraatrijke voedingsmiddelen waarna de bloedsuikerspiegel helemaal niet of slechts licht stijgt.
Alle koolhydraten kunnen grofweg in twee groepen worden verdeeld: de koolhydraten die snel opneembare ("snelle") koolhydraten bevatten en langzaam opneembare ("langzame") koolhydraten. Producten met ‘snelle’ koolhydraten bevatten geraffineerde suikers en omvatten conserven en jam, snoep, snoep, fruit en vruchtensappen. "Snelle" koolhydraten veroorzaken een sterke stijging van de bloedsuikerspiegel (afhankelijk van de hoeveelheid gegeten voedsel) omdat ze snel in het bloed worden opgenomen, dus het is beter om ze uit te sluiten van het dieet voor diabetes. "Langzame" koolhydraten zijn veel gunstiger voor patiënten met diabetes, omdat het veel langer duurt voordat ze worden opgenomen. Bovendien wordt de opname van suikers vertraagd door de vezels in voedsel, dus het dieet bij de behandeling van diabetes moet worden verrijkt met voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels.
Hier zijn een paar eenvoudige regels die u moet volgen bij de behandeling van diabetes: voedsel moet in kleine porties en vaak (4-6 keer per dag) worden ingenomen; houd u aan het gevestigde dieet - probeer geen maaltijden over te slaan; eet niet te veel - eet zoveel als aanbevolen door uw arts; gebruik brood gemaakt van volkorenmeel of met zemelen; groenten (behalve aardappelen en peulvruchten) moeten dagelijks worden gegeten; Vermijd het eten van "snelle" koolhydraten.
Lichaamsbeweging bij diabetes Lichaamsbeweging bij de behandeling van diabetes is erg belangrijk: het verhoogt de gevoeligheid van lichaamsweefsels voor insuline en helpt zo de bloedsuikerspiegel te verlagen.
Huishoudelijk werk, wandelen en joggen kunnen als fysieke activiteit worden beschouwd. De voorkeur moet worden gegeven aan regelmatige en gedoseerde lichaamsbeweging: plotselinge en intensieve inspanning kan problemen veroorzaken bij het handhaven van een normaal suikerniveau.
Als u een atleet of sportvrouw bent, heeft u geen contra-indicaties voor het beoefenen van sport, op voorwaarde dat uw bloedsuikerspiegel goed onder controle is en alle noodzakelijke maatregelen worden genomen om een aanzienlijke daling ervan te voorkomen.
Preventie van complicaties van diabetes Patiënten met diabetes hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van complicaties aan het hart en de bloedvaten (vooral in de benen en de nieren). Regelmatige lichamelijke activiteit, soms gewoon wandelen, is voldoende om problemen met de bloedsomloop in de voeten te voorkomen.
Als u diabetes heeft, kan een onbehandelde wond of schaafwond aan de voet een ernstig probleem worden. Zelfs kleine snijwonden of schaafwonden aan de voeten hebben meer tijd nodig om te genezen dan bij patiënten zonder diabetes en vereisen meer aandacht. De sleutel tot het voorkomen van deze problemen is het dragen van goed passende schoenen en het regelmatig controleren van uw voeten. Gebruik een spiegel als u het moeilijk vindt om alle delen van uw voeten te onderzoeken, en onthoud dat voetblessures in het begin vaak pijnloos zijn en lange tijd onopgemerkt kunnen blijven als u niet voorzichtig genoeg bent.
Patiënten met diabetes hebben enkele jaren na de diagnose een verhoogd risico op nierstoornissen en hartziekten. Er zijn goede aanwijzingen dat een goede controle van de bloedsuikerspiegel dit risico verkleint. Om complicaties van diabetes mellitus te voorkomen, is het ook noodzakelijk om 2 keer per jaar een preventieve behandeling te ondergaan.
Bloeddrukcontrole is ook belangrijk. Controleer regelmatig uw bloeddruk. Als deze verhoogd is, zal uw arts u een behandeling voorschrijven.